Jeosit ve Jeomorfositlerin Sınıf Dışı Eğitimde Kullanımı

TÜBİTAK 2237-A Bilimsel Eğitim Etkinlikleri Desteği
Proje Yürütücüsü : Prof. Dr. Selçuk ALEMDAĞ
Yer : Gümüşhane
Tarih : 07 Ekim – 10 Ekim 2024

Başvuru için Tıklayınız…

Etkinlik Düzenleme Kurulu

Bilim Kurulu Üyeleri

Bu eğitimin amacı, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ortaokul ve liselerde görev yapan ve aktif olarak lisansüstü eğitimini sürdüren coğrafya ve turizm branşlarında yer alan öğretmen ve öğretmen adaylarına jeosit ve jeomorfositleri tanıtmak, sürdürülebilir kullanım becerisini kazandırmak ve sınıf dışı eğitimde kullanımını öğretmektir. Belirli bir şeklin özgün karakterini taşıyan mağaralar obruk ve düdenler, kıyı şekilleri, buzul şekilleri, mercan kayalıkları, resifler, volkanik şekiller ve akarsu şekillendirmesine bağlı oluşumlar jeomorfosit olarak adlandırılırken, fosil, traverten, şelale, kanyon vb. özel jeolojik unsurlar ise jeosit olarak tanımlanmaktadır. Bu oluşumlar bölgenin coğrafi şartlarının anlaşılması için doğal bir müze vazifesi görmektedir. Ülkemizin morfolojik özellikleri dikkate alındığında jeosit ve jeomorfosit örneklerinin oldukça zengin bir potansiyele sahiptir. Bu çalışma ile ülkemizin jeosit ve jeomorfosit oluşumlarının tanıtımı yapılarak ve bu nadir doğal alanların koruma-kullanım dengesine dikkat çekilerek ülkemizde var olan değerlerin tanıtımına katkı sağlanması hedeflenmektedir. Bu anlamda etkinlikte yer alacak olan katılımcıların farklı illerden seçilmesi ülkemizin başka illerindeki söz konusu bu doğal zenginliklerin bilinmesi ve tanınırlığının arttırılması bakımından önemlidir.  Ayrıca projenin temel amaçlarından birisi katılımcıların eğitimlerin sonunda kendi coğrafyalarında bulunan jeosit ve jeomorfositleri yorumlama ve sınıf dışı eğitim alanı olarak kullanma becerilerinin kazandırılmasıdır. Bu eğitim farklı üniversiteler ve fakültelerden görev yapan alanında bilgi birikime sahip öğretim üyelerinin katıldığı, etkileşimli bir ortamda ayrıntılı anlatım ve uygulamaya dayalı bir içerikle gerçekleştirilecektir. Bu eğitim ve hizmet içi süreçteki coğrafya  ve turizm alanında görev yapan öğretmenler ile hizmet öncesi süreçte olan sözü geçen alanlarda eğitim gören üniversite öğrencileri jeosit ve jeomorfositlerin ne olduğu, bulunduğu morfolojik alanda ortaya çıkış nedeni, hangi süreçler sonucunda bu unsurların meydana geldiği, jeomorfositlerin turizm alanından nasıl kullanılması gerektiği, jeosit ve jeomorfositlerin koruma kullanım dengesinin sağlanması için yapılması gerekenler, doğada özgün olan bu unsurların yerel ve ulusal düzeyde tanıtımının sağlanması ve bireylerin bu anlamda doğa bilinci kazanmasını ve bu özel yapıların bir sınıf dışı eğitim alanı olarak kullanılmasını sağlamak hedeflenmektedir.

Kurs iki ana başlık altında yapılandırılmış olup, içerik bu ana başlıklara göre aşağıda genişletilerek açıklanmıştır:

1. Jeosit ve Jeomorfositlerin Sınıf Dışı Eğitimde Kullanımına Dair Teorik Bilgiler

2. Jeosit ve Jeomorfositlerin Sınıf Eğitimde Kullanımına Yönelik Arazi Uygulamaları

Etkinliğe Coğrafya Bölümü lisans ve lisansüstü öğrencileri ile Turizm Rehberliği lisans ve lisansüstü öğrencileri kabul edilecektir. Lisansüstü öğrenciler arasında aktif olarak öğretmenlik görevini sürdürenler projenin yaygın etkisini artırmak için öncelikli olarak tercih edileceklerdir. Katılımcıların Coğrafya ve Turizm alanlarından seçilmesinin gerekçeleri aşağıda açıklanmıştır.

Coğrafya Bölümü öğrencileri lisans ve lisansüstü program derslerinde doğal ortamda sıklıkla karşılaşılan jeosit ve jeomorfositler hakkında teorik bilgiler öğrenmektedir. Ayrıca “Arazi Tatbikatları” ya da “Saha Araştırmaları” gibi dersler kapsamında arazi çalışmaları yapılarak bu oluşumlar yerinde görülebilmektedir. Ancak bu derslerde öğrenci genellikle pasif durumdadır yapılan etkinliklerde uygulayıcı değil izleyicidir. Bu etkinlikte jeosit ve jeomorfositlerin oluşum ve gelişim mekanizmaları katılımcılara anlatılırken arazi uygulamalı derslerde yerinde gözlem ve yaparak öğrenme yöntemleri kullanılacak ve katılımcıların aktif durumda olması sağlanacaktır. Sınıf dışı eğitim yöntemini kullanmaya en uygun müfredata sahip kişiler olan coğrafya öğretmenlerinin, sınıf dışı eğitim planı yapabilmesi, aşamalarını uygulayabilmesi ve sınıf dışı eğitim kapsamında hangi birimlerden nasıl faydalanacağını bilmesi anlatılan konuların kalıcılığına katkı sağlayacaktır. Ayrıca bu oluşumlar geçmişteki dünyanın bugünkü dünyaya bıraktığı miras başka bir ifade ile “Yerkürenin Geçirdiği Jeolojik Evrimin Belgeleri”dir. Bu oluşumların tespiti kadar korunması da oldukça önemlidir. Coğrafya öğretmen adaylarının jeosit ve jeomorfositlerin arazide tanınması ve tespitini uygulamalı olarak öğrenmesi ve öğrencilerine aktarması ile oluşan yaygın etki bu miras alanlarının daha çok tanınması ve daha iyi korunmasını sağlayacaktır. 

Oluşum ve gelişimleri birbirinden farklı morfolojik birimler olan jeosit ve jeomorfositler dikkat çekici özellikleri ile doğa turizminin önemli birer ögesidir. Ancak bu birimlerin akılcı ve sürdürülebilir kullanımı için ve turistlerin mekanın açıklanması sırasında verilen bilgilerden tatmin olması için jeosit ve jeomorfositlerin oluşum ve gelişim mekanizmalarının bilinmesi gerekmektedir. Oluşumları uzun yıllar süren bu birimler, turizm faaliyetlerinde koruma-kullanma dengesi gözetilmediğinde tahrip olmakta ve estetik değerlerini kaybetmektedirler. Bu durumun önüne geçmek için turizm rehberlerinin ve aday turizm rehberlerinin bu konudaki farkındalığının artması gerekmektedir. Rehberlik turları, aynı zamanda turistler için birer eğitim ortamı olduğundan rehberlerin bilgilendirici anlatımları, turistlerin de bu konudaki farkındalığının gelişmesine katkı sağlayacaktır. Böylece birer jeolojik miras olarak kabul edilen jeosit ve jeomorfositlerin mevcut değerlerini korumak mümkün olacaktır. Bu nedenle turizm rehberliği öğrencilerinin jeosit ve jeomorfositler hakkında temel jeomorfolojik bilgilere sahip olması önem arz etmektedir. Turizm Rehberliği Bölümü’nden mezun olanlar pedagojik formasyon belgesi alarak turizm liselerinde öğretmenlik yapabilmektedir. Etkinlikte öğretilen bilgilerin geniş kitlelere ulaştırılabilmesi için turizm liselerinde öğretmenlik yapabilecek öğrencilere ve turizm liselerinde öğretmenlik yapan ve aynı zamanda lisansüstü eğitimine devam eden katılımcılara da yer verilecektir.

Etkinliğe öğretmen ve öğretmen adayları dahil edilmeye çalışılacaktır. Böylece öğretmenlerin öğrendiklerini kendi kurumlarında uygulaması ile eğitimin yaygın etkisi artacaktır. Yani bu etkinlikte eğitici ve eğitici adaylarının eğitimi hedeflenerek yaygın etkinin fazla olması amaçlamaktadır.

Katılımcı adaylarının aşağıdaki kriterleri taşıması gerekmektedir.

Katılımcı listesi projenin kabul edilmesine müteakip yukarıdaki kriterlere göre belirlenecek ve web adresinden ilan edilecektir. Ayrıca her bir adaya kabul edildiğine dair bilgilendirme yapılacaktır. Başvurusunu onaylanan adayların gelemeyeceğini bildirmesi durumunda yedek adaylardan çağırılacaktır.

“Jeosit ve Jeomorfositlerin Sınıf Dışı Eğitimde Kullanımı” başlıklı bu kurs sırasında, katılımcıların yol, iaşe, kırtasiye ve konaklama masrafları TÜBİTAK tarafından verilen etkinlik bütçesinden karşılanacaktır. Katılımcılardan, TÜBİTAK tarafından desteklenen kalemler dahilinde herhangi bir ödeme talep edilmeyecektir. Etkinlik kapsamında verilecek iki günlük teorik eğitimler Gümüşhane Üniversitesi Kongre Merkezinde verilecektir. Projeye katılacak eğitmenler ile katılımcıların konaklaması ise Gümüşhane Üniversitesi Merkez Kampüsünde bulunan Konukevinde gerçekleştirilecektir. Bu tesis Gümüşhane Üniversitesine ait olup, Otel, Kafeterya, Restoran ve market gibi birimleri bulunmaktadır. Konukevi ile kongre merkezi arasında yaklaşık 100 m Mesafe olup, birbirine yakın olması ve kampüs içerisinde bulunması etkinliğin yürütülmesi açısından kolaylık sağlayacaktır. Bu tesis daha önce çok sayıda faaliyette (projeler, sempozyumlar, çalıştaylar vs.) hizmet alınan standartları yüksek ve alt yapı bakımından güçlü bir işletmedir. Konukevinde kurs eğitmenleri, katılımcıları ve proje ekibinin tam pansiyon konaklaması sağlanacaktır. Konukevi ve Kongre Merkezinin kampüs içinde bulunmasının yanı sıra Trabzon-Gümüşhane-Erzurum’u birbirine bağlayan Devlet Karayolu kenarında olması ulaşım açısından büyük kolaylık sağlamaktadır.

Konaklama: Konukevinin tüm odaları ve genel alanları merkezi klima ve ısıtma sistemi ile donanımlıdır. Odalar LCD ekran TV, uydu ve dijital yayın ayarlıdır. Odalar ve tüm genel alanlarda kablosuz internet ağı erişimi vardır. Ayrıca odalarda uluslararası görüşmelere açık resepsiyon bağlantılı telefon mevcuttur.

Eğitim Ortamı: Kongre Merkezi modern dört adet konferans salonu bulunmaktadır. Konferans salonları, kurs oturumlarında kullanılacak masaüstü bilgisayar, projeksiyon cihazı, projeksiyon perdesi, hem tebeşirli hem de tahta kalemin kullanılacağı tahta ve yazı tahtası gibi donanımlara sahiptir. Ayrıca bu alan katılımcıların ara öğünlerinde ikramların yapılabildiği geniş bir fuayeye de sahiptir.

İaşe (yemek ve ara öğünler): Katılımcıların ve eğitmenlerin sabah, öğle ve akşam yemekleri ile etkinlikler arasındaki ara öğünlerdeki yiyecek ve içecek hizmetleri Konukevinden alınacaktır. Kurs süresince yenilecek yemek listesi, proje başlamadan önce otel yetkilileri ile mevsim şartlarına göre oluşturulacaktır. Konukevi ile ilgili ayrıntılı bilgilere aşağıdaki linkten ulaşılabilir. https://sosyaltesisler.gumushane.edu.tr/tr/